W kwietniu 2019 r. kobieta pod wpływem alkoholu urodziła córeczkę w szpitalu w Miastku (koło Bytowa). Matka miała 1,09 promila alkoholu we krwi, a jej nowo narodzona córka 0.9 promila. Dziecko od razu przewieziono do szpitala w Słupsku w celu leczenia specjalistycznego.
Postępowanie karne wobec matki za narażenie dziecka na utratę zdrowia i życia zakończyło się umorzeniem sprawy.
Nie znamy dokładnie okoliczności tego zdarzenia, więc trudno komentować ten zgodny z prawem wyrok, które mówi, że matka nie ponosi odpowiedzialności karnej. Natomiast bulwersująca i niezgodna z obowiązującym prawem jest wypowiedź prokuratora rejonowego w Miastku, Oskara Krzyżanowskiego, która pojawiła się w mediach.
Stwierdził on:
– Zgodnie z prawem dziecko staje się dzieckiem w chwili rozpoczęcia akcji porodowej. Możemy to oceniać jednoznacznie z punktu widzenia moralno-etycznego. Prawo jednak rozgranicza, kiedy mamy do czynienia z płodem, a kiedy z człowiekiem. Działanie tej kobiety polegające na piciu alkoholu, odbywało się w czasie ciąży czyli dotyczyło płodu. Człowiekiem stajemy się bowiem z chwilą narodzin.
Dodał także:
– Sąd Najwyższy poszedł o krok dalej argumentując, że człowiekiem stajemy się w chwili rozpoczęcia akcji porodowej. Według przepisów to jest ten moment, kiedy płód staje się człowiekiem – powiedział. – Zupełnie inaczej sytuacja by wyglądała, gdyby kobieta alkohol podała już urodzonemu dziecku. Z tych powodów umorzyliśmy postępowanie. (cyt. za Dziennik Bałtycki z dnia 2 stycznia 2020 roku).
W polskim prawie od wielu lat funkcjonuje termin „dziecko poczęte”. Dziecko w okresie prenatalnym jest chronione. Jedynie matka jest wyłączona z tej odpowiedzialności. Nie ma w Polsce prawa, które stwierdza, że płód ludzki staje się człowiekiem w momencie rozpoczęcia akcji porodowej albo w chwili narodzin (urodzenia się)! Zgodnie ze współczesną wiedzą naukową życie dziecka poczętego rozpoczyna się od połączenia komórek rodzicielskich, co nazywamy zapłodnieniem lub poczęciem.
Oto właściwy fragment Kodeksu karnego, obowiązującego w Polsce (Dz.U.2019.0.1950 tj. – Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny):
Art. 157a. Uszkodzenie prenatalne
§ 1. Kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa lekarz, jeżeli uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka poczętego są następstwem działań leczniczych, koniecznych dla uchylenia niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu lub życiu kobiety ciężarnej albo dziecka poczętego.
§ 3. Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która dopuszcza się czynu określonego w § 1.
W tej sytuacji postępowanie wobec matki zostało umorzone, ale nie oznacza to, że „człowiekiem stajemy się w chwili rozpoczęcia akcji porodowej” jak stwierdził prokurator.
Ta sprawa stała się już głośna w mediach i zdecydowanie wymaga wyjaśnienia. Oczekujemy reakcji Prokuratora Generalnego oraz Rzecznika Praw Dziecka.
Przy okazji stało się jasne, że kobieta pijąca w ciąży alkohol bardzo poważnie naraża zdrowie i życie dziecka. Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) może prowadzić do bardzo poważnych zaburzeń rozwojowych dziecka, ale zgodnie z prawem matka nie ponosi za to odpowiedzialności.
Wiedza w polskim społeczeństwie o następstwach FAS ciągle jest znikoma, chociaż coraz więcej się o tym mówi. Problem ten powinien być rozpatrzony przez ustawodawców i osoby odpowiedzialne za ochronę praw dzieci, także tych „poczętych”.
