Europejska Federacja dla Życia i Godności Człowieka ONE OF US „wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, że życie i godność nienarodzonych dzieci z zespołem Downa po raz kolejny zostały przeoczone przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. To reakcja na wyrok ETPC z 14 grudnia w sprawie M.L. przeciwko Polsce.
Europejski Trybunał Praw Człowieka 14 grudnia opublikował wyrok w sprawie pomiędzy ciężarną obywatelką Polski a jej krajem. Kobieta chciała dokonać aborcji ze względu na zdiagnozowanie u jej dziecka zespołu Downa. Polskie prawo z 1993 r. zezwalało na aborcję w przypadku nieprawidłowości płodu do czasu jej zakazu na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2020 r. (orzeczenie stwierdzające, że aborcja ze względu na niepełnosprawność jest uważana za praktykę „eugeniczną”, a zatem niezgodną z konstytucją).
Kobieta w ciąży, której w Polsce odmówiono medycznego przerwania ciąży (MTP), dokonała aborcji w prywatnej klinice w Holandii. ETPC uważa, że doszło do naruszenia art. 8 „Prawo do poszanowania praw prywatnych i rodzinnych”. Stwierdza, że orzeczenie polskiego Trybunału Konstytucyjnego jest skażone wcześniejszym problemem powoływania sędziów do tego organu, w związku z czym dopiero tekst z 1993 r., zezwalający na MTP, jest zgodny z prawem. Z uzasadnienia ETPC wynika, że uniemożliwienie kobiecie ciężarnej aborcji dziecka z zespołem Downa, gdy prawo na to pozwala, stanowi naruszenie art. 8.
Europejska Federacja ONE OF US zwraca uwagę, że ETPC przypomniał, że art. 8 „nie może być interpretowany jako przyznający prawo do aborcji” (§94). Dodaje, że „jakakolwiek regulacja dotycząca przerywania ciąży nie stanowi ingerencji w prawo matki do poszanowania jej życia prywatnego” (§153).
– Prędzej czy później kraje zachodnie staną w obliczu swoich sprzeczności: jak możemy zaakceptować aborcję eugeniczną, skoro przywiązujemy wagę do praw człowieka? Czy życie dziecka z niepełnosprawnością jest bezwartościowe? Każde życie osoby niepełnosprawnej zasługuje na to, aby być cenione jako warte przeżycia. Konieczne jest poszanowanie podstawowych praw każdego człowieka i uznanie wartości każdego człowieka, niezależnie od jego uwarunkowań genetycznych – mówi Marina Casini, przewodnicząca Europejskiej Federacji ONE OF US.
Przypomina także, że niedawno Komitet Praw Osób Niepełnosprawnych ONZ (CRPD) zajął zdecydowane stanowisko w tej kwestii, wyrażając „zaniepokojenie dewaluacją osób niepełnosprawnych w wyniku polityk i praktyk, które stanowią podstawę prenatalnych badań genetycznych pod kątem upośledzenia płodu, szczególnie w odniesieniu do trisomia 21”.
Europejska Federacja ONE OF US przywołała w swoim oświadczeniu także słowa dwóch sędziów ETPC, którzy w zdaniu odrębnym stwierdzili, że „w społeczeństwie demokratycznym należy preferować podejście bardziej inkluzywne, a różnorodność genetyczną należy postrzegać nie jako zagrożenie, ale jako możliwe źródło wzbogacenia”. Wyrazili także ubolewanie z powodu potępienia Polski przez ETPC, potwierdzając, że „natychmiastowy wyrok przyczyni się do wzmocnienia uprzedzeń wobec niezwykle bezbronnej grupy osób z trisomią 21 i negatywnego postrzegania ich jako ciężaru dla ich rodzin”.
Europejska Federacja ONE OF US zwróciła uwagę także na moment wydania decyzji ETPC. – Przewidywano, że wyrok będzie latem tego roku, dlatego wydaje się, że decyzja ta zbiegła się z ostatnimi zmianami politycznymi w Polsce. Ta synchronizacja czasowa budzi pewne obawy, ponieważ sugeruje, że Trybunał wydaje się być otwarty na naciski polityczne. Może to budzić wątpliwości co do bezstronności europejskiego wymiaru sprawiedliwości – zaznaczono w oświadczeniu.
Europejska Federacja dla Życia i Godności Człowieka ONE OF US działa od ponad 10 lat. Zrzesza 53 stowarzyszenia pro-life z 24 krajów europejskich.
