„Stawać się towarzyszami drogi tych, którzy stoją obok was, szczególnie ostatnich, najbardziej zapomnianych, wykluczonych – to najlepszy sposób, aby lepiej i głębiej zrozumieć różne sytuacje, a także dobro moralne, które należy realizować”. To słowa, które Papież skierował do przedstawicieli Katolickiego Stowarzyszenia Pracowników Służby Zdrowia, z którymi spotkał się podczas audiencji.
Franciszek zwrócił uwagę, że w ostatnich dziesięcioleciach system leczenia i troski o pacjenta bardzo się zmienił, podobnie jak sposób podejścia do medycyny oraz sama relacja z chorym. Postęp techniczny pozwolił osiągnąć sensacyjne oraz nieoczekiwane cele i otworzył drogę do nowych technik diagnostycznych, a także leczniczych, przynosząc jednak coraz większe problemy natury etycznej. Wielu uważa bowiem, że wszystko, co umożliwia technika jest samo w sobie dopuszczalne, ale w rzeczywistości działanie medyczne lub interwencja na osobie ludzkiej mogą być podjęte tylko wtedy, gdy szanują życie oraz godność człowieka. Praktyka sprzeciwu sumienia, w szczególnych przypadkach, w których zostaje zagrożona integralność ludzkiego życia opiera się na osobistym przekonaniu, że nie wolno działać w sposób sprzeczny z wyznawanym systemem etycznym. Stanowi to znak dla całego środowiska medycznego, jak również dla pacjentów oraz ich rodzin.
„Decyzja o sprzeciwie sumienia, jakkolwiek czasami potrzebna, powinna być podejmowana z szacunkiem, aby nie stała się powodem do pogardy lub pychy. Należy ją realizować z pokorą, aby nie budzić w tych, którzy na was patrzą uczucia, które nie pozwoliłoby zrozumieć prawdziwych motywacji, jakie wami kierują – podkreślił Papież. – Dobrze jest natomiast zawsze szukać dróg dialogu, szczególnie z tymi, którzy mają odmienne poglądy, starając się także wsłuchać w ich punkt widzenia i próbując przekazać wasz, nie stając w pozycji ex cathedra, ale jako ci, którzy poszukują prawdziwego dobra osób”.
Franciszek wskazał na Jezusa jako tego, który Swoim słowami oraz gestami uczył, że żaden człowiek, również ten ostatni, nie jest numerem, ale osobą, jedyną i niepowtarzalną. Takie podejście jest dzisiaj bardzo potrzebne, ponieważ prywatyzacja opieki zdrowotnej stawia na pierwszym miejscu wymóg redukcji kosztów oraz racjonalizację działań. Zmieniło to bardzo podejście do choroby i do samego chorego. Na pierwszym planie stawia się skuteczność leczenia, natomiast w dalszej kolejności zwraca się uwagę na osobę, jej zrozumienie, wysłuchanie i towarzyszenie jej, a to również jest potrzebne do postawienia właściwej diagnozy oraz podjęcia skutecznego leczenia.
„Uzdrowienie przechodzi nie tylko przez ciało, ale dotyczy również ducha, zależy od możliwości znalezienia zaufania i właściwej reakcji. Dlatego chory nie może być traktowany jak maszyna, jak element systemu zdrowotnego, publicznego lub prywatnego, nie może czuć się jak ogniwo łańcucha montażowego – zauważył Papież. – Osoby nigdy nie są podobne do siebie. Powinny być rozumiane i leczone poprzez indywidualne podejście, tak, jak czyni Bóg: Bóg tak robi. To wymaga oczywiście od pracowników służby zdrowia znacznego zaangażowania, które często nie jest właściwie pojmowane oraz doceniane”.
Papież podkreślił, że w środowisku, w którym pacjent staje się kolejnym numerem, również jego opiekunowie mogą nim się stać oraz ulec wypaleniu na skutek obciążającej pracy, stresów oraz wstrząsów emocjonalnych. Ważne, aby pracownicy służby zdrowia w swej pracy byli otoczeni właściwą ochroną, aby cieszyli się należnym uznaniem i wynagrodzeniem oraz posiadali odpowiednie narzędzia pozwalające na motywowanie oraz formowanie.
