Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – poinformowała w piątek kancelaria głowy państwa. Regulacja zapewni niepełnosprawnym dodatkowe wsparcie dochodowe.
Celem ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, jak wskazuje bezpośrednio art. 1 ust. 2 ustawy, jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji
Ustawa określa warunki nabywania prawa, tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania świadczenia dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.
Zgodnie z ustawą, świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji przysługuje osobom:
- 1) które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
- 2) orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
- 3) orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
- 4) orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Jako warunek konieczny do spełnienia przez osoby ubiegające się o świadczenie ustawa wymaga ponadto, ażeby wysokość otrzymywanych przez osobę świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekraczała kwoty 1600 zł miesięcznie.
Prawo do świadczenia uzupełaniającego będzie ustalane w drodze decyzji, na wniosek osoby złożony odpowiednio do organu wypłacającego świadczenia emerytalno-rentowe albo rentę socjalną, a w przypadku pozostałych osób do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Organ właściwy do rozpatrzenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia uzupełaniającego będzie również wypłacał to świadczenie.
Świadczenie uzupełniające będzie przysługiwało osobie uprawnionej w wysokości nie wyższej niż 500 zł miesięcznie, przy czym łączna kwota świadczenia uzupełniającego i świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 2 (z uwzględnieniem przewidzianych w ustawie wyłączeń), nie może przekroczyć 1600 zł miesięcznie.
Świadczenie nie będzie przysługiwało osobie, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osoby, która odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.
Świadczenie uzupełniające będzie przysługiwało od miesiąca, w którym zostały spełnione warunki wymagane do jego przyznania, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o to świadczenie. W sprawach nieuregulowanych ustawie, dotyczących postępowania w sprawie świadczenia uzupełniającego, wypłaty tego świadczenia oraz wydawania orzeczeń uprawniających do uzyskania świadczenia uzupełaniającego, zastosowanie będą miały odpowiednio przepisy:
1) ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem art. 136 tej ustawy;
2) ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2019 r. poz. 288 i 730), z wyjątkiem art. 47 tej ustawy;
3) ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2019 r. poz. 289 i 730), z wyjątkiem art. 46 tej ustawy;
4) ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U.
z 2019 r. poz. 299 i 303).
Ustawa gwarantuje wypłatę osobom uprawnionym świadczenia w pełnej wysokości rozstrzygając, że ze świadczenia uzupełniającego nie dokonuje się potrąceń i egzekucji. Odpowiednie zmiany w tym zakresie znalazły się również w zmianach dotyczących ustawy – Prawa bankowego oraz ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.
W przepisach zmieniających inne akty prawne ustawa przewiduje, m.in.:
- 1) świadczenie uzupełniające będzie zwolnione z opodatkowania, a jego wysokość nie będzie zaliczana do dochodów, od których odlicza się wydatki na cele rehabilitacyjne,
- 2) niewliczanie kwoty świadczenia do dochodu, od którego ustala się prawo do dodatku mieszkaniowego, świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej przez małżonka, wstępnych i zstępnych osoby uprawnionej do świadczenia, do dochodu ustalanego na potrzeby ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych,
- 3) wprowadzenie zmian umożliwiających uzyskanie Solidarnościowemu Funduszowi Wsparcia Osób Niepełnosprawnych dotacji z budżetu państwa.
Ponadto przepisy przejściowe do ustawy przewidują, że osoby, które posiadają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, a nie posiadają orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji, będą mogły ubiegać się o świadczenie uzupełniające po uzyskania takiego orzeczenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Osoby posiadające, w dniu wejścia w życie ustawy, orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, w ciągu 6 miesięcy będą mogły wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji. W przypadku uzyskania tego rodzaju orzeczenia świadczenie uzupełniające będzie przysługiwać tym osobom od miesiąca, w którym złożony został wniosek o świadczenie uzupełaniające i wniosek o orzeczenie niezdolności do samodzielnej egzystencji.
W okresie roku od dnia wejścia w życie ustawy lekarze – członkowie komisji lekarskich Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będą mogli wydawać orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji jako lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ustawa wejdzie w życie z dniem 1 października 2019 r., z wyjątkiem części przepisów, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.
