„Obrona zdrowia, ochrona życia, klauzula sumienia, niepłodność, przekazywanie rodzicom niepomyślnej diagnozy prenatalnej. Trzeba odwagi, by napisać i obronić pracę dyplomową na ten temat”. 22 kwietnia 2020 r. rozdano nagrody w konkursie akademickim „Życie i godność”.
Celem konkursu „Życie i godność” na najlepsze prace licencjackie i magisterskie jest zachęcenie młodzieży akademickiej do zainteresowania się zagadnieniami związanymi z promocją życia jako wartości o fundamentalnym znaczeniu zarówno dla egzystencji poszczególnych osób, jak i całych społeczeństw. Można do niego zgłaszać prace, których tematyka mieści się w kręgu następujących zagadnień: życie ludzkie jako wartość, motywy i formy afirmacji ludzkiego życia na różnych jego etapach i w różnych sytuacjach życiowych, prezentacja i ocena projektów, programów oraz praktyk wspierających ludzkie życie i rodzinę lub zagrażających tym wartościom.
Autorkami wszystkich nagrodzonych i wyróżnionych prac są kobiety. – Chciałbym z serca pogratulować paniom dwóch rzeczy. Po pierwsze prac dyplomowych, które są dla pań powodem do dumy. Zostały przygotowane na bardzo wysokim poziomie. Czytając je, widać było, że włożyłyście w nie panie bardzo dużo pracy. Zgłębiłyście temat. Stałyście się ekspertkami w danych dziedzinach – powiedział Wojciech Zięba, prezes Polskiego Stowarzyszenia Obrońców Życia Człowieka, które jest organizatorem konkursu. Drugą rzeczą, której pogratulował laureatkom i za którą podziękował, była odwaga. – Obrona zdrowia, ochrona życia, klauzula sumienia, niepłodność, przekazywanie rodzicom niepomyślnej diagnozy prenatalnej. Trzeba odwagi, by napisać i obronić pracę dyplomową na ten temat – dodał.
Następnie uczestnicy spotkania wysłuchali gościnnego wykładu pt. „Genetyka i bioetyka w służbie godności człowieka”. Wygłosiła go dr n. med. Jennifer Castañeda, specjalistka w zakresie genetyki klinicznej oraz pracownik Zakładu Genetyki Medycznej Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Rozpoczęła go od wyjaśnienia zależności pomiędzy bioetyką i genetyką. Powiedziała, że „Genetyka bez bioetyki stałaby się dziedziną bez wymiaru służby człowiekowi”. Omówiła obszary współczesnej genetyki, które stanowią szczególne wyzwanie dla ochrony życia ludzkiego oraz wyjaśniła, jakie aspekty bioetyczne są w tych kwestiach istotne. Dr Jennifer Castañeda przypomniała, że Powszechna Deklaracja o Genomie Ludzkim i Prawach Człowieka z 11 listopada 1997 r. mówi, iż „Genom ludzki jest podstawą zasadniczej jedności wszystkich członków rodziny ludzkiej i uznania ich wrodzonej godności i różnorodności. W sposób symboliczny stanowi dziedzictwo ludzkości” (art. 1). Znajduje się w niej również zapis, iż „Każdy ma prawo do poszanowania własnej godności i praw niezależnie od cech genetycznych. Ta godność sprawia, że nie można sprowadzać jednostki ludzkiej do jej cech genetycznych a także, że należy szanować niepowtarzalność każdego człowieka i różnice między ludźmi” (art. 2 a i b). Dr Castañeda zwróciła uwagę na bardzo dynamiczny rozwój metod diagnostycznych i analizy DNA. Przywołała onkologię precyzyjną i farmakogenomikę, które pozwalają na dobranie odpowiedniego leczenia dla chorej osoby, oraz diagnostykę chorób rzadkich.
Omówiła także etyczne aspekty nowoczesnych badań genetycznych, wśród których wyróżniamy m.in. sprawiedliwość dystrybucyjną, przeciwdziałanie dyskryminacji/stygmatyzacji i kompetentne poradnictwo genetyczne, które jest nie tylko techniczną kompetencją, ale również efektywną komunikacją połączoną z empatią i troską o pacjenta. Uczestnicy konkursu dowiedzieli się, jakie są źródła dylematów etycznych w diagnostyce prenatalnej. Dr n. med. Jennifer Castañeda zauważyła, iż metody diagnostyczne w genetyce, w diagnostyce prenatalnej „wymagają refleksji etycznej tak, żebyśmy nie stracili sprzed oczu człowieka, któremu chcemy służyć”. Zachęciła słuchaczy do refleksyjnego podejścia do techniki i pamiętania o tym, że „ważniejsza od techniki jest osoba, która jest przede mną”. Podkreśliła również, że to osoba powinna być w centrum uwagi, co wiąże się z tym, że powinniśmy „stworzyć wokół nas kulturę troski i dialogu, empatię, szacunek dla drugiego człowieka, który się wyraża w drobnych nawet gestach czy w słowach”.
Po wykładzie nastąpiła część związana z rozdaniem nagród. W ciągu pięciu edycji konkursu nadesłano na niego ogółem 76 prac – 50 magisterskich i 26 licencjackich. W tej edycji zgłoszono 16 prac – 9 magisterskich i 7 licencjackich. Nadeszły one z dziesięciu uczelni m.in. z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Prace nadesłano z kierunków: nauki o rodzinie, położnictwo, praca socjalna, pedagogika, prawo, teologia i pielęgniarstwo. Dotyczyły one prawnych, biologiczno-medycznych, psychospołecznych, antropologicznych i etycznych aspektów tematyki pro-life.
W kategorii prac licencjackich wyróżnienie zdobyła Zuzanna Kopczyńska, absolwentka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego na kierunku położnictwo, za pracę pt. „Poród domowy versus poród szpitalny – studium przypadku”. Laureatką trzeciego miejsca została Joanna Jędrzejewska, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi na kierunku położnictwo, za pracę pt. „Opieka paliatywna nad rodziną i noworodkiem w stanie terminalnym”. Drugie miejsce przypadło Anecie Stachnik, absolwentce Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie na kierunku pielęgniarstwo, za pracę pt. „Opieka pielęgniarska nad pacjentem z rdzeniowym zanikiem mięśni typu I – studium przypadku”. Pierwszą nagrodę komisja konkursowa przyznała Marii Rozenbajger, absolwentce Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu na kierunku położnictwo, za pracę pt. „Zastosowanie NaProTECHNOLOGY w diagnozowaniu i leczeniu niepłodności małżeńskiej – analiza przypadku”. – Wybór tego tematu wiąże się z moim zainteresowaniem tematem niepłodności małżeńskiej, które rozpoczęło się ok. 14 roku mojego życia, kiedy dowiedziałam się pierwszy raz o istnieniu naprotechnologii. Zaczęłam zgłębiać ten temat, korzystając z różnego rodzaju wykładów i pomyślałam, że napisanie pracy licencjackiej będzie dobrym sposobem na rozwinięcie tego wątku – powiedziała Maria Rozenbajger. Dodała, że obecnie pracuje w ośrodku, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem niepłodności.
W kategorii prac magisterskich przyznano dwa wyróżnienia. Otrzymały je Klaudia Bujak, absolwentka Uniwersytetu Śląskiego na kierunku prawo, za pracę pt. „Utrata szansy wyleczenia lub przeżycia. Studium prawnoporównawcze” oraz Weronika Wojtyła-Białecka, absolwentka Uniwersytetu Śląskiego na kierunku teologia, za pracę pt. „Prawo do sprzeciwu sumienia na przykładzie sprawy profesora Chazana”. Trzecią nagrodę otrzymała Paulina Zduniak, absolwentka Uniwersytetu Śląskiego na kierunku nauki o rodzinie, za pracę pt. „Zależności między antykoncepcją a aborcją w świetle wybranej literatury”. Drugą nagrodę zdobyła Dominika Łukasik, absolwentka Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego na kierunku nauki o rodzinie, za pracę pt. „Potrzeby rodzin oczekujących narodzin dziecka z zespołem Downa a wsparcie, które otrzymują – na podstawie badań własnych”. Laureatką pierwszego miejsca została Natalia Trzeciak, absolwentka Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu na kierunku położnictwo, autorka pracy pt. „Sposób przekazywania niepomyślnej diagnozy w opinii matek dzieci dotkniętych ciężką chorobą rozpoznaną prenatalnie”. – Praca dotyczyła sytuacji, kiedy kobieta dowiaduje się, że jej dziecko jest chore. Skupiałam się na sposobie przekazu niepomyślnej diagnozy prenatalnej. Otrzymanie jej jest zawsze bardzo trudnym doświadczeniem. Szczególnie gdy kobieta zaszła w ciążę po wielu miesiącach starań, trudna diagnoza jest wielkim szokiem, sytuacją, której nikt się nie spodziewa. Pierwsza otrzymana informacja jest niezwykle istotna, bo rzutuje na sposób, w jaki kobieta spojrzy na swoje dziecko. Nierzadko od słów, które wypowie lekarz, zależy, czy kobieta nawiąże z dzieckiem relację. Ta pierwsza rozmowa może wpływać na decyzję kobiety co do dalszego przebiegu ciąży – zauważyła Natalia Trzeciak, zdobywczyni pierwszego miejsca.
Z uwagi na aktualną sytuację epidemiologiczną gala finałowa odbyła się zdalnie. Można ją obejrzeć na kanale Polskiego Stowarzyszenia Obrońców Życia na YouTube oraz na profilu stowarzyszenia na Facebooku.
