Trybunał Konstytucyjny wciąż nie rozpatrzył wniosku o stwierdzenie niekonstytucyjności przepisów dopuszczających aborcję eugeniczną. W przesłanej Trybunałowi tzw. opinii przyjaciela sądu Instytut Ordo Iuris dowodzi, że przepisy ustawy aborcyjnej są niezgodne z Konstytucją. Mowa o regulacjach znoszących kary za zabicie dziecka nienarodzonego, jeżeli zachodzi „duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu”. Temu zagadnieniu była poświęcona konferencja prasowa Ordo Iuris z udziałem Marii Madise (Voice of the Family, Society for the Protection of Unborn Children) oraz Hugo Bosa (Civitas Christiana). Ordo Iuris oraz zagraniczne organizacje pro-life walczą na arenie międzynarodowej i na forum krajowym o ochronę życia.
Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w czerwcu 2017 r. złożyła grupa ponad 100 posłów. Zarzucają oni przepisom ustawy aborcyjnej, że są sprzeczne z Konstytucją, która nakazuje ochronę godności człowieka i życia ludzkiego oraz zakazuje dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność oraz wiek, a także gwarantuje prawo do sądu. Wnioskodawcy trafnie zauważają bowiem, iż kryteria dopuszczające aborcję eugeniczną, czyli „duże prawdopodobieństwo” czy „ciężkie upośledzenie” są nieprecyzyjne i muszą być tłumaczone na korzyść sprawców (aborterów). W praktyce w dużym stopniu ogranicza to ochronę życia dzieci nienarodzonych w Polsce. Pozostali uczestnicy postępowania, tj. Sejm i Prokurator Generalny, w przesłanych Trybunałowi pismach podzielili stanowisko wnioskodawcy, że zaskarżone przepisy są niezgodne z Konstytucją.
Ordo Iuris w swej opinii przede wszystkim podkreśla, że Konstytucja RP oraz liczne umowy międzynarodowe, których stroną jest Polska, gwarantują prawną ochronę życia i nie wprowadzają żadnych wyjątków, w tym ze względu na wiek oraz stan zdrowia. W szczególności wniosek taki wypływa z Konwencji o prawach dziecka z 1989 r., która wprost nakazuje otoczyć dzieci ochroną prawną, zarówno przed jak i po urodzeniu. Wbrew postulatom i nieprawdziwym informacjom płynącym ze strony ruchów proaborcyjnych ani polska Konstytucja (i inne przepisy prawne), ani prawo międzynarodowe nie gwarantuje prawa do zabijania innych ludzi, w tym prawa matki do zabijania swych nienarodzonych dzieci (zwanych przez te środowiska „prawem do aborcji” albo „prawami reprodukcyjnymi”).
„Konstytucja z 1997 r. ani międzynarodowe konwencje i pakty z zakresu praw człowieka nie ograniczają prawnej ochrony życia jedynie do ludzi urodzonych. Ochrona życia ludzkiego, zarówno przed jak i po urodzeniu jest obowiązkiem władz publicznych. To podstawowy standard demokratycznego państwa prawnego, co zauważył Trybunał Konstytucyjny już w orzeczeniu z 28 maja 1997 r., uznając za niezgodną z Konstytucją aborcję «z powodu ciężkich warunków życiowych lub trudnej sytuacji osobistej kobiety ciężarnej»” – wyjaśnia dr Marcin Olszówka, ekspert Ordo Iuris.
Od 1997 r. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie w uzasadnieniach swych orzeczeń przypominał, że Konstytucja chroni życie każdego człowieka, bez względu na m.in. wiek i przewidywalną długość życia. Jak zauważył Trybunał w wyroku z 30 września 2008 r., życie jednej osoby jest wartością wyższą niż zdrowie innych ludzi. Za podsumowanie dotychczasowego orzecznictwa w zakresie prawnej ochrony życia ludzkiego, w tym na najwcześniejszym etapie, może uchodzić postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 18 kwietnia 2018 r., w którym zasygnalizował on Sejmowi nieprawidłowości w ustawie regulującej procedurę zapłodnienia in vitro. Trybunał zauważył, że do zasad polskiego systemu prawnego należy „prawo zarodka do życia” oraz „zakaz przedmiotowego traktowania jakiegokolwiek zarodka”.
Skoro zatem człowiekiem w rozumieniu przepisów Konstytucji jest każda istota posiadająca genom ludzki, bez względu na stadium rozwoju, to niedopuszczalne jest zezwalanie na zabijanie jakiegokolwiek człowieka, w tym z powodu wieku i stanu zdrowia.
Ustawa zasadnicza nakazuje władzy publicznej ochronę i poszanowanie godności człowieka, co oznacza m.in. zakaz przedmiotowego traktowania osoby ludzkiej. Tymczasem w świetle zaskarżonych przepisów dziecko nienarodzone podejrzewane o ciężką chorobę lub niepełnosprawność staje się „zastępowalną wielkością”, „przestaje” być kimś, tj. osobą z przyrodzoną godnością człowieka, ponieważ jest traktowane jako „coś” nieudanego, co jeszcze można (trzeba) usunąć i w przyszłości „zastąpić” zdrowym dzieckiem. Istotą zaskarżonych regulacji jest bowiem dopuszczenie do uśmiercenia nienarodzonego człowieka (do momentu osiągnięcia zdolności do samodzielnego życia poza organizmem matki), wobec którego istnieje wprawdzie duże prawdopodobieństwo – lecz zawsze jedynie prawdopodobieństwo – ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia lub choroby śmiertelnej.
Oznacza to także, iż ustawodawca dopuścił do radykalnie odmiennego ukształtowania sytuacji prawnej dzieci nienarodzonych z uwagi na ich prawdopodobnie negatywny stan zdrowia. Obowiązywanie tak bardzo niekorzystnych przepisów dotyczących dziecka poczętego, które według badań prawdopodobnie jest niepełnosprawne lub ciężko chore, stanowi formę dyskryminacji, zakazanej przez Konstytucję RP.
Dr Olszówka zwraca uwagę na jeszcze jeden istotny aspekt sprawy, świadczący o fundamentalnej niezgodności zaskarżonych przepisów z Konstytucją. „Prawo dopuszczające aborcję, nie respektuje nie tylko godności dzieci, które są głównymi ofiarami aborcji, lecz nie szanuje również godności matek, ponieważ daje im możliwość nieskrępowanego i całkowicie poufnego wyboru pomiędzy zabiciem dziecka a pozostawieniem go przy życiu. Prawo, które zezwala jednym na swobodne zabijanie innych ludzi – nawet pod pewnymi warunkami, jak zaskarżone przepisy – jest prawem niegodziwym i nierespektującym przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, która, jak stanowi Konstytucja, stanowi źródło wolności i praw człowieka”.
Ordo Iuris w przesłanej Trybunałowi Konstytucyjnemu opinii zwraca również uwagę, że termin „zdolność do samodzielnego życia poza organizmem matki” nie powinien budzić wątpliwości, ponieważ w świetle licznych poglądów nauki prawa i stanowiska Światowej Organizacji Zdrowia dziecko poczęte zdolność do samodzielnego życia poza organizmem matki osiąga w wieku ok. 22 tygodni. Oznacza to, że jeśli dziecko przekroczy ten wiek, to nawet w świetle obowiązującego prawa aborcje eugeniczne są niedopuszczalne i karalne.
„Prawo dopuszczające zabijanie nienarodzonego dziecka nigdy nie będzie sprawiedliwym prawem. Legalizacja uśmiercania dzieci poczętych, które mogą być chore lub niepełnosprawne w żadnym wypadku nie będzie stać w zgodzie z autentycznymi prawami człowieka. Dlatego w pełni popieramy znakomity dokument Ordo Iuris, który pokazuje, że aborcja dzieci ze zdiagnozowaną niepełnosprawnością jest niezgodna z polską Konstytucją i licznymi zasadami prawa międzynarodowego” – skomentowała Maria Madise, Dyrektor Międzynarodowy Organizacji Society for the Protection of Unborn Children.
Opinię Amicus Curiae poparły:
Society for the Protection of Unborn Children – Wielka Brytania, Betlehem Pray and Pro-Life Society – Węgry, Human Life International – Węgry, Alpha Allliance for Life – Węgry, Saving Downs and Downpride – Kanada, The American Society for the Defense of Tradition, Family, and Property – USA, Stirezo – Holandia, Civitas Christiana – Holandia, 40 Days For Life – USA, European Family Science Society – Węgry, Vigilare Foundation – Chorwacja, Pro Life Campaign – Irlandia, Family & Life – Irlandia, Terri Schiavo Life & Hope Network – USA, Parliamentary Network for Critical Issues – USA, The American Association of Pro-Life Obstetricians and Gynecologists – USA, Civil Rights for the Unborn – USA, National Life Center, Inc. – USA, The Restoration Project (Catherine Davis) – USA, Issues4Life Foundation (Walter B. Hoye II) – USA, Chloe’s Foundation – USA, International Solidarity and Human Rights Institute – USA, International Organization for the Family – USA, Students for Life of America – USA, The American College of Pediatricians – USA, Priests for Life, Fr. Frank Pavone, National Director – USA, Save Down Syndrome – USA, The Magee Project – USA, The Prolife Center at the University of St. Thomas – USA, European Federation for Life and Human Dignity ONE OF US – Belgia, Federation of Catholic Family Associations in Europe (FAFCE) – Belgia, Polish Federation of Pro-Life Movements – Polska, Komitet Inicjatywy Obywatelskiej ,,Zatrzymaj Aborcję” – Polska, Fundacja JEDEN Z NAS – Polska, United Families International – USA, Family Watch International – USA.
Polska opinia Amicus curiae w sprawie obrony życia (LINK)
Międzynarodowa opinia Amicus curiae w sprawie obrony życia (LINK)
