W ostatnim dziesięcioleciu znacząco wzrosło spożycie cukru. Przeciętny Polak je o prawie 11,8 kg więcej cukru przetworzonego rocznie niż 10 lat temu. Takie wnioski wypływają z raportu „Cukier, otyłość – konsekwencje”, przygotowanego przez analityków Narodowego Funduszu Zdrowia i zaprezentowanego na konferencji prasowej w Ministerstwie Zdrowia.
Nadmierne spożycie cukru jest przyczyną otyłości, która według danych z 2016 roku dotyczy już 23 proc. kobiet i 25 proc. mężczyzn, z kolei nadwaga jest problemem 53 proc. kobiet i 68 proc. mężczyzn. Wynika stąd, że aż 3 na 5 dorosłych Polaków ma nadwagę, a co czwarty jest otyły. Równie niepokojące są dane dotyczące dzieci i młodzieży do 20. roku życia – 44 proc. chłopców i 25 proc. dziewcząt ma nadwagę, z kolei otyłość dotyczy 13 proc. chłopców i 5 proc. dziewcząt.
Nadwaga i otyłość przekładają się bezpośrednio na zachorowalność na cukrzycę typu 2. Ryzyko zachorowania dla osób z BMI przekraczającym 35 kg/m2 jest 40-krotnie wyższe niż dla osób z BMI poniżej tego progu. W 65 proc. przypadkach cukrzyca typu 2 wynika z nadwagi, a w przypadku 13-16 proc. populacji pacjentów dotyczy osób otyłych. W parze ze wzrastającą liczbą osób chorych na cukrzycę rosną koszty jej leczenia – wartość recept wystawionych z powodu cukrzycy w latach 2012-2017 wzrosła ogółem o 373 800 000 zł.
Z nadwagą są związane też inne schorzenia, np. choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Liczba pacjentów korzystających ze świadczeń w tym zakresie wzrosła o blisko 6 tysięcy w latach 2012-2017, a kwota refundacji przeznaczona na ten cel w 2017 r. była o ponad 22 mln zł wyższa w 2012 r. Stale wzrasta też liczba pacjentów leczonych z powodu bezdechu sennego – o 12,5 tysiąca w latach 2012-2017. W ślad za tym rośnie koszt tych świadczeń – w 2017 r. wydaliśmy na ten cel ponad 5 mln zł więcej niż w 2012 r.
Niepokoją statystki dotyczące rosnącej liczby dorosłych pacjentów cierpiących na nadciśnienie. W 2017 r. ponad milion dorosłych pacjentów korzystało ze świadczeń z powodu rozpoznanego nadciśnienia – to blisko o 200 tys. osób więcej niż w 2012 r. Kwota refundacji tych świadczeń była w 2017 r. o ponad 8 mln wyższa niż 2012 r. Ponadto wzrasta liczba dzieci, dla których zrealizowano recepty na leki stosowane w nadciśnieniu – w 2017 r. ich wartość była 2-krotnie wyższa niż w 2012 r.
Warto zauważyć, że przez otyłość nie tylko chorujemy, lecz także przedwcześnie umieramy. Szacuje się, że w Polsce blisko 1400 zgonów rocznie wynika z konsekwencji nadmiernego spożycia napojów słodzonych cukrem. Osoba, której zgon można powiązać z konsekwencjami spożycia takich napojów, żyje przeciętnie o 15 lat krócej niż średnio osoba w jej wieku.
Według szacunków, w 2025 r. na leczenie chorób związanych z otyłością wydamy więcej o 0,3–1,0 mld zł niż w 2017 r. Prognozy mówią, że liczba dorosłych pacjentów, którym zostaną udzielone świadczenie, wzrośnie (względem 2017 r.) o 35 proc. w przypadku osób cierpiących na cukrzycę i nadciśnienie, o 53 proc. w przypadku chorujących na bezdech senny, o 14 proc. w przypadku pacjentów z chorobami pęcherzyka i dróg żółciowych.
„Planuję Długie Życie”
Ministerstwo Zdrowia podejmuje działania informacyjne, edukacyjne i promocyjne służące profilaktyce przeciwnowotworowej i kształtowaniu postaw prozdrowotnych. Ważnym elementem tych działań jest kampania społeczna „Planuję Długie Życie” realizowana w ramach Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych.
Najważniejsze cele, jakie mają być osiągnięty dzięki kampanii, to:
• poprawa stanu wiedzy Polaków na temat postaw prozdrowotnych przeciwdziałających i zapobiegających zachorowaniom szczególnie na nowotwory,
• zwiększenie zgłaszalności na badania profilaktyczne, zwłaszcza na badania w kierunku raka szyjki macicy, raka piersi, raka jelita grubego, raka płuc i czerniaka.
W związku z prowadzoną kampanią społeczną Ministerstwo Zdrowia przygotowało 8 spotów telewizyjnych i radiowych promujących profilaktykę nowotworową.
„To jest kwestia trybu życia, świadomości, w jaki sposób powinniśmy postępować, aby zapewnić sobie długie i zdrowe życie – mówił minister zdrowia prof. Łukasz Szumowski – Wiedząc to, przygotowaliśmy spoty promujące zdrowy tryb życia. Jest to bardzo istotne, ponieważ z raportu NFZ wiemy, ile płacimy za jednostki chorobowe, które są związane z niewłaściwym odżywaniem się i sposobem życia”.
Jednym z elementów prowadzonej kampanii jest również promocja profilaktyki zdrowotnej w miejscu pracy. Działania prowadzone są pod hasłem „PracoDawca Zdrowia”. Ich celem jest zwiększenie zgłaszalności pracowników na badania profilaktyczne pod kątem wykrywania chorób cywilizacyjnych.
Działania resortu są zintegrowane z kalendarzem onkologicznym w 2019 roku oraz z Dniami Otwartymi organizowanymi w oddziałach wojewódzkich NFZ.
