Międzynarodowy zespół naukowców, w którym biorą udział uczeni z Ośrodka Radioizotopów POLATOM Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku, zaproponował wykorzystanie nowego związku chemicznego do obrazowania nowotworów prostaty i piersi.
Jak wyjaśniono w komunikacie NCBJ, [99mTc]Tc-DB15 składa się ze stosowanego w diagnostyce radioaktywnego izomeru technetu Tc-99m, związanego z antagonistą (czyli substancją blokującą receptor) receptora GRPR (z ang. Gastrin-Releasing Peptide Receptor) występującego w komórkach niektórych rodzajów nowotworów.
Izomerem danego pierwiastka nazywamy pierwiastek o tej samej liczbie masowej i atomowej, czyli posiadający tyle samo protonów i neutronów w jądrze, przy czym co najmniej jeden z nukleonów jest na wyższym poziomie energetycznym.
Tc-99m jest pozyskiwany głównie z rozpadu Molibdenu Mo-99 w tzw. generatorach radionuklidowych, produkowanych m.in. przez POLATOM.
Użycie związku [99mTc]Tc-DB15 pozwala na wykrycie nowotworu dzięki – opisują specjaliści NCBJ – zastosowaniu Tc-99m, który podczas rozpadu emituje fotony o energiach w zakresie gamma. Fotony te są następnie rejestrowane w tomografie SPECT (z ang. Single Photon Emission Computed Tomography). Urządzenie to, podobnie do PET (z ang. Positron Emission Tomography), obserwuje fotony pochodzące z rozpadu Tc-99m, i po opracowaniu specjalnym algorytmem, generuje trójwymiarowy obraz pacjenta z wyraźnie widocznymi miejscami emisji fotonów pochodzących z rozpadu radioizotopu. Technet-99m, przyłączony do antagonisty receptora, kumuluje się w komórkach o zwiększonej gęstości GRPR, czyli w komórkach rakowych. W efekcie pozwala to na zlokalizowanie i określenie aktywności komórek nowotworowych.
„Antagoniści receptorów komórkowych, zastosowani w diagnostyce, mogą też potencjalnie być wykorzystani w teranostyce, czyli terapii połączonej z diagnostyką, wykorzystując promieniowanie jonizujące w celu zabicia komórek nowotworu” – czytamy w komunikacie.
NCBJ podaje, że wstępne badania nad nowym znacznikiem, przeprowadzone in vitro na komórkach raka piersi oraz raka prostaty pokazały, że komórki rakowe dobrze gromadzą znacznik.
Dalsze badania, in vivo, przeprowadzono u myszy z wszczepionymi komórkami raka prostaty i piersi, wykazującymi obecność GRPR. Wykazano, że po podaniu preparat w krótkim czasie skupia się w komórkach nowotworowych. Po potwierdzeniu bezpieczeństwa stosowania badanego leku, poddano tej metodzie obrazowania dwie pacjentki chorujące na nowotwór raka piersi, którego komórki posiadały receptory GRPR. „Badania przeprowadzono na podstawie protokołu badawczego zatwierdzonego przez Komisję Bioetyczną Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Pacjentki wyraziły świadomą zgodę na udział w badaniach” -podkreślono w komunikacie.
„Współczesna medycyna wykorzystuje już bardzo podobne strategie, do zaproponowanej przez nas, jak choćby leczenie nowotworów piersi, posiadających receptory HER2” – wyjaśnia współautorka badań, profesor Renata Mikołajczak, cytowana w komunikacie.
„Nowa procedura, oparta o wykorzystanie związków antagonistycznych do receptorów GRPR, byłaby kolejną spersonalizowaną metodą w leczeniu konkretnego typu komórek rakowych, a zwiększanie liczby technik pozwala na precyzyjne i skuteczne leczenie różnych rodzajów nowotworów” – dodaje badaczka.
